مبانی نظری و پیشینه پژوهش فراشناخت (فصل دوم)

مبانی نظری و پیشینه پژوهش فراشناخت (فصل دوم) مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دو پایان نامه) فراشناخت در 25 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

دسته بندی	پیشینه متغیر های روانشناسی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	76 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	25

مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دو پایان نامه) فراشناخت در 25 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی فارسی و انگلیسی به شیوه APA  جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری در مورد متغیر و همچنین پیشینه در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب برای فصل دو پایان نامه

منبع :                          دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:                      WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

فراشناخت

میل به دانستن و تلاش برای دانستن و فهمیدن از ویژگی های جدایی ناپذیر وجود آدمی است. از این رو، ذهن انسان همواره درگیر انبوهی از پرسش ها بوده است. در این میان،‌ این پرسش اساسی که فرد درباره دانستن چه می داند، ‌و چگونه و تا چه حد می داند جایگاه خاص خود را داشته است. پرسش هایی از این گونه ما را به سمت مفهومی هدایت می کند که امروزه در روان شناسی یادگیری، فراشناخت نامیده می شود. اصطلاح فراشناخت را اولین بار فلاول در سال 1976 مورد استفاده قرار داد تا با آن دانش شخص را در مورد فرآیندها و تولیدات شناختی یا هر چیز مربوط به آن توصیف کند. از فراشناخت تعاریف گوناگونی ارائه شده است: آگاهی شخص از فرآیندها و راهبردهای شناختی(مسترز، 1981؛ به نقل از فلاول، 1985)؛ تفکر دربارۀ تفکر(براون، 1984؛ به نقل از گلاور و برونینگ، 1990)؛ دانش و کنترلی که در مورد تفکر و فعالیت های یادگیری اعمال می شود(کراس و پاریس، 1988)؛ دانش درباره ی دانستن(میلر،2002؛ به نقل از عطارخامه، 1388) و دانش فرد دربارۀ چگونگی یادگیری خودش (اسلاوین،2006؛ به نقل از سیف، 1386). فراشناخت کلیدی است برای توانایی شناختی، که به افراد اجازه می دهد تا افکارشان را کنترل و بازسازی کنند و نقش اساسی در یادگیری ایفا می کند(گاس و ویلی، 2007؛ به نقل از عطارخامه، 1388).

همچنین فراشناخت را می توان به معنی آگاهی فرد از فرآیند تفکر خود و توانایی اش برای کنترل این فرآیند دانست(کاکیروگلو،2007؛ دیسوت و ازسوی،2009؛ هاکر و دونلوسکی،2003). فراشناخت یک مدل شناختی است که در یک سطح بالاتر فعالیت می کند و بر پایه نظارت و کنترل قرار دارد (افکلیدز،2001).

واترمن پی تر(1982 به نقل از لرنا، 1992) بیان می کند که افراد موفق کسانی هستند که خوب برنامه ریزی می کنند، اهداف ویژه را تشخیص می دهند و معرفی می نمایند و راهبردها را طرح ریزی می کنند. مهمترین امتیاز دانش فراشناختی این است که یادگیرنده را قادر می سازد تا لحظه به لحظه از فعالیت یادگیری خود و چگونگی پیشرفت کارش آگاه باشد و هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف خودش را تشخیص دهد(سیف، 1386).

فراشناخت با مفهومی که در روان شناسی شناختی جدید مطرح شده است به عنوان یکی از مولفه های مهم شناخت و همچنین رابطه آن با یادگیری و پیشرفت تحصیلی، همواره توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده و به تدریج برخی مفاهیم مرتبط با آن نیز پا به عرصۀ متغیر های پژوهشی در تحقیقات مربوط به آموزش و یادگیری نهاده اند.

در این میان اونیل و عابدی (1996) بر مبنای تعاریف پینتریچ و دی گروت (1990) و فلاول (1979) و با اقتباس و تمثیل از سازه های نظریۀ اضطراب حالتی- صفتی (اشپیلبرگر،1975)، مفهوم

فراشناخت حالتی را معرفی نموده اند.

اونیل و عابدی ضمن توضیح فراشناخت و تمایز قایل شدن بین فراشناخت صفتی و فراشناخت حالتی، فراشناخت صفتی را به صورت " نظارت متناوب و آگاهانه فرد بر خود به منظور بررسی میزان دستیابی به اهدافش و در صورت لزوم توانایی انتخاب و به کارگیری راهبرد های متفاوت"، و فراشناخت حالتی را به صورت حالتی گذرا در موقعیت های ذهنی که از لحاظ شدت، متغیر است، در طول زمان تغییر می کند و با ویژگی های برنامه ریزی، خود بازبینی، راهبردهای شناختی یا عاطفی و خودآگاهی شناخته می شود؛ تعریف کرده اند.

مبانی نظری و پیشینه پژوهش فراشناخت (فصل دوم)

مبانی نظری و پیشینه پژوهش فراشناخت (فصل دوم) مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دو پایان نامه) فراشناخت در 25 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

دسته بندی	پیشینه متغیر های روانشناسی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	76 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	25

مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دو پایان نامه) فراشناخت در 25 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی فارسی و انگلیسی به شیوه APA  جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری در مورد متغیر و همچنین پیشینه در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب برای فصل دو پایان نامه

منبع :                          دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:                      WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

فراشناخت

میل به دانستن و تلاش برای دانستن و فهمیدن از ویژگی های جدایی ناپذیر وجود آدمی است. از این رو، ذهن انسان همواره درگیر انبوهی از پرسش ها بوده است. در این میان،‌ این پرسش اساسی که فرد درباره دانستن چه می داند، ‌و چگونه و تا چه حد می داند جایگاه خاص خود را داشته است. پرسش هایی از این گونه ما را به سمت مفهومی هدایت می کند که امروزه در روان شناسی یادگیری، فراشناخت نامیده می شود. اصطلاح فراشناخت را اولین بار فلاول در سال 1976 مورد استفاده قرار داد تا با آن دانش شخص را در مورد فرآیندها و تولیدات شناختی یا هر چیز مربوط به آن توصیف کند. از فراشناخت تعاریف گوناگونی ارائه شده است: آگاهی شخص از فرآیندها و راهبردهای شناختی(مسترز، 1981؛ به نقل از فلاول، 1985)؛ تفکر دربارۀ تفکر(براون، 1984؛ به نقل از گلاور و برونینگ، 1990)؛ دانش و کنترلی که در مورد تفکر و فعالیت های یادگیری اعمال می شود(کراس و پاریس، 1988)؛ دانش درباره ی دانستن(میلر،2002؛ به نقل از عطارخامه، 1388) و دانش فرد دربارۀ چگونگی یادگیری خودش (اسلاوین،2006؛ به نقل از سیف، 1386). فراشناخت کلیدی است برای توانایی شناختی، که به افراد اجازه می دهد تا افکارشان را کنترل و بازسازی کنند و نقش اساسی در یادگیری ایفا می کند(گاس و ویلی، 2007؛ به نقل از عطارخامه، 1388).

همچنین فراشناخت را می توان به معنی آگاهی فرد از فرآیند تفکر خود و توانایی اش برای کنترل این فرآیند دانست(کاکیروگلو،2007؛ دیسوت و ازسوی،2009؛ هاکر و دونلوسکی،2003). فراشناخت یک مدل شناختی است که در یک سطح بالاتر فعالیت می کند و بر پایه نظارت و کنترل قرار دارد (افکلیدز،2001).

واترمن پی تر(1982 به نقل از لرنا، 1992) بیان می کند که افراد موفق کسانی هستند که خوب برنامه ریزی می کنند، اهداف ویژه را تشخیص می دهند و معرفی می نمایند و راهبردها را طرح ریزی می کنند. مهمترین امتیاز دانش فراشناختی این است که یادگیرنده را قادر می سازد تا لحظه به لحظه از فعالیت یادگیری خود و چگونگی پیشرفت کارش آگاه باشد و هم نقاط قوت و هم نقاط ضعف خودش را تشخیص دهد(سیف، 1386).

فراشناخت با مفهومی که در روان شناسی شناختی جدید مطرح شده است به عنوان یکی از مولفه های مهم شناخت و همچنین رابطه آن با یادگیری و پیشرفت تحصیلی، همواره توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده و به تدریج برخی مفاهیم مرتبط با آن نیز پا به عرصۀ متغیر های پژوهشی در تحقیقات مربوط به آموزش و یادگیری نهاده اند.

در این میان اونیل و عابدی (1996) بر مبنای تعاریف پینتریچ و دی گروت (1990) و فلاول (1979) و با اقتباس و تمثیل از سازه های نظریۀ اضطراب حالتی- صفتی (اشپیلبرگر،1975)، مفهوم

فراشناخت حالتی را معرفی نموده اند.

اونیل و عابدی ضمن توضیح فراشناخت و تمایز قایل شدن بین فراشناخت صفتی و فراشناخت حالتی، فراشناخت صفتی را به صورت " نظارت متناوب و آگاهانه فرد بر خود به منظور بررسی میزان دستیابی به اهدافش و در صورت لزوم توانایی انتخاب و به کارگیری راهبرد های متفاوت"، و فراشناخت حالتی را به صورت حالتی گذرا در موقعیت های ذهنی که از لحاظ شدت، متغیر است، در طول زمان تغییر می کند و با ویژگی های برنامه ریزی، خود بازبینی، راهبردهای شناختی یا عاطفی و خودآگاهی شناخته می شود؛ تعریف کرده اند.

مبانی نظری و پیشینه پژوهش خود ارزشی (فصل دوم)

مبانی نظری و پیشینه پژوهش خود ارزشی (فصل دوم) مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دوم پایان نامه ارشد) خود ارزشی در 19 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

دسته بندی	پیشینه متغیر های روانشناسی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	54 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	19

مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دوم پایان نامه ارشد) خود ارزشی در 19 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی فارسی و انگلیسی به شیوه APA  جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری در مورد متغیر و همچنین پیشینه در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب برای فصل دو پایان نامه

منبع :                          دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:                      WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

خود ارزشی بالا

ﻣﻘﺪﻣﻪ

ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در روان ﺷﻨﺎﺳﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺮدم ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺣﻔﻆ و ارﺗﻘـﺎء ﻋـﺰّت ﻧﻔـﺲ ﺧـﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ (آﻟﭙﻮرت، 1995). اﻓﺮاد ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻨﺪة ﺣﻮزه ﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ارزﺷﻲ ﺧﻮد را ﺑـﺮ آن ﭘﺎﻳﻪ ﻗـﺮار ﻣـﻲ دﻫﻨـﺪ، ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﻫـﺎ و ﺻـﻔﺎت اﻓـﺮاد ﭘﺎﻳـﺔ ﻋـﺰّت ﻧﻔـﺲ ﻋﻤـﻮﻣﻲ آن ﻫـﺎ اﺳﺖ  (ﺟﻴﻤﺰ، 1980). ﺑﺮای ﺑﺮﺧﻲ ﻋﺰّت ﻧﻔﺲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺬاب ﺑـﻮدن، ﻋـﺸﻖ، ﻳـﺎ ﺻـﻼﺣﻴﺖ و ﺑﺮای ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ، ﻗﻮی ﺑﻮدن ﻳﺎ ﺻﻼﺣﻴﺖ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒـﺎرت دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد در ﺧﻮد ارزﺷﻲ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮای داﺷﺘﻦ ﻋﺰّت ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻻ و راﺿﻲ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺧﻮد ارزﺷﻲ ﻣﺸﺮوط ﺑﻴـﺎنﻛﻨﻨـﺪة ﺣـﻮزه ای اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻋـﺰّت ﻧﻔـﺲ، ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ ﮔﺬﺷـﺘﻪ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎ و ﻧﻮاﻗﺺ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻓﺮاد، ﺑﻪ اﺣﺘﻤـﺎل زﻳـﺎد ﺗﻤـﺎﻳﻼت و واﻛﻨﺶﻫﺎی ﻣﻨﻔﻲ در ﺣﻮزه ﻫﺎﻳﻲ از وﻗﺎﻳﻊ آﻳﻨﺪه ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ (ﻛﺮاﻛﺮ و وﻟﻒ، 2001).

وﻗﺘﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪات ﺣﻮزه ﻫﺎی واﺑﺴﺘﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎی دﻓﺎﻋﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷـﻮد، وﻗـﺎﻳﻊ  ﻣﻨﻔﻲ اﻳﻦ ﺣﻮزه ﻫﺎ، در ﺣﻴﻄﺔ ﻋﺰّت ﻧﻔﺲ ﺑﺮوز ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺗﻔﺎوت ﻫﺎی ﻓـﺮدی و ﺛﺒـﺎت ﻋﺰّت ﻧﻔﺲ، در ﻃﻲ زﻣﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷـﻲ از ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺧـﻮد ارزﺷـﻲ ﻣـﺸﺮوط، ﺑﺎوﻗـﺎﻳﻊ ﺑﺎﺷـﺪ (ﻛﺮﻧﻴﺲ و وﻳﺸﻞ، 1995؛ ﻛﺮاﻛﺮ و ﻫﻤﻜﺎران، 2002). ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﻲﺛﺒـﺎﺗﻲ ﻋـﺰّت ﻧﻔـﺲ ﺑـﺎ آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ راﺑﻄﻪ دارد، ﺧﻮد ارزﺷﻲ ﻣﺸﺮوط در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ وﻗـﺎﻳﻊ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻼﻣﺖ ﻫﺎی اﻓﺴﺮدﮔﻲ را ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻛﻨﺪ (ﻛﺮاﻛﺮ وﻫﻤﻜﺎران، 2002؛ وﻟﻒ و ﻛﺮاﻛﺮ، 2001). اﻓﺮاد ﺑﺮای دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺆﻓﻘﻴـﺖ و اﺟﺘﻨـﺎب از ﻧﻘـﺺ در ﺣﻴﻄـﻪ ﻫـﺎﻳﻲ ﺗـﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد ارزﺷﻲ آنﻫﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ آنﻫﺎ اﺳﺖ (ﻛﺎرور و ﻫﻤﻜﺎران، 1998).

مبانی نظری و پیشینه پژوهش خودخواهی (فصل دوم)

مبانی نظری و پیشینه پژوهش خودخواهی (فصل دوم) مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دوم پایان نامه ارشد) خودخواهی در 10 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

دسته بندی	پیشینه متغیر های روانشناسی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	23 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	10

مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دوم پایان نامه ارشد) خودخواهی در 10 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی فارسی و انگلیسی به شیوه APA  جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری در مورد متغیر و همچنین پیشینه در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب برای فصل دو پایان نامه

منبع :                          دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:                      WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

خودخواهی

2-2-1- تعریف

خودخواهی یعنی این که فرد همه خوبی­ها را برای خودش می­خواهد و با بدی­ها نیز تا زمانی که به ضررش نباشد کنار می­آید. اما زمانی که جایگاه وی به هر دلیلی به خطر بیفتد، دنیای ذهنی وی همان ویژگی­ها و خصلت­ها را طور دیگری تعبیر می­کند. وقتی انسان خود واقعی خویش را می‌یابد و به کرامت و شرافت نفس خود واقف می‌شود، همین احساس کرامت و بزرگواری سرچشمه همه کمالات اخلاقی و تمایلات عالی می‌شود. این نوع دوست داشتن خود که ناشی از معرفت نفس است، نه تنها مذموم نیست، بلکه سرچشمه رستگاری و نجات و سعادت انسان است. از این نوع دوست داشتن در اینجا تعبیر به ”خوددوستی“ می‌کنیم تا با قرینه منفی آن ”خودخواهی“ نامیده می‌شود، اشتباه نشود. آری، نوع دیگری از دوست داشتن خود هست که نه تنها مذموم است، بلکه سرچشمه همه رذایل اخلاقی و امراض روحی انسان است و آن دوست داشتن همان ”ناخود“ است که غالباً از آن به ”خودخواهی“ تعبیر می‌شود. این نوع حبّ و علاقه به خود متأسفانه شایع‌ترین آفت در میان همه مردم است، مگر آنان که در سایه تربیت واقعی از قید آن رسته باشند (زال پور، شهیدی، زرانی، مظاهری و حیدری، 1394).

2-2-2- تیپ های شخصیتی و خودخواهی

انسان­ها تیپ­های شخصیتی متفاوتی دارند. شخصیت خودشیفته، شخصیتی است که خود را بالاتر از دیگران و ستودنی می داند و خود را محور محیط پیرامون و دنیا می پندارد. شخصیت خودشیفته نماد بارز انسان خودخواه است، چنین افرادی از دوران کودکی چنان بار آمده اند که گویی همه چیز باید حول محور آن ها بچرخد و اگر غیر از این باشد، اتفاق ناخوشایندی افتاده است. چنین افرادی ممکن است از سوی نزدیکان و خانواده با همین خصوصیات پذیرفته شوند اما در تعاملات اجتماعی قطعا با مشکلات زیادی روبه رو می شوند که چون قدرت پذیرش آن را ندارند و از آن تحت عنوان بی عدالتی یاد می کنند. در واقع فرد خودشیفته همه خوبی ها را برای خودش می خواهد و با بدی ها نیز تا زمانی که به ضررش نباشد کنار می آید. اما زمانی که جایگاه وی به هر دلیلی به خطر بیفتد، دنیای ذهنی وی همان ویژگی ها و خصلت ها را طور دیگری تعبیر می کند. از سوی دیگر دوست داشتن خود بخشی از توان و ظرفیت روانی همه انسان هاست که بدون آن نمی توانند ادامه حیات دهند (سانگ، ما، ما، یانگ و جی، 2016).

---

•  - Song, Ma, Ma, Yang & Ji

مبانی نظری و پیشینه پژوهش نظریه های شخصیت (فصل دوم)

مبانی نظری و پیشینه پژوهش نظریه های شخصیت (فصل دوم) مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دوم پایان نامه ارشد) نظریه های شخصیت در 33 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

دسته بندی	پیشینه متغیر های روانشناسی
فرمت فایل	doc
حجم فایل	44 کیلو بایت
تعداد صفحات فایل	33

مبانی نظری و پیشینه پژوهش (فصل دوم پایان نامه ارشد) نظریه های شخصیت در 33 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همرا با منبع نویسی درون متنی فارسی و انگلیسی به شیوه APA  جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری در مورد متغیر و همچنین پیشینه در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب برای فصل دو پایان نامه

منبع :                          دارد (به شیوه APA)

نوع فایل:                      WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از مبانی نظری متغیر:

نظریه‌های شخصیت

نظریه‌های روان‌کاوانه شخصیت شامل نظریه‌های روان‌کاوی فروید، یونگ، آدلر است. فروید به‌عنوان پیشتاز و بنیان‌گذار نظریه روان‌کاوی شناخته شده است. وی به‌عنوان پزشک در بعضی بیماران خود متوجه ناراحتی‌هایی شده بود که منشأ جسمی نداشتند و معتقد شد که این ناراحتی‌ها حاصل و تحت کنترل مغز دوم است و بعدها از آن به‌عنوان «ناخودآگاه» یا «ضمیر ناهشیار» نام برد.

شخصیت از نظر فروید شامل سه وجه است نهاد که نماینده تمایلات و غرایز کور است و تابع اصل لذّت است. خود یا من که نمایندۀ واقعیت‌ها است و تابع اصل واقعیت است. و فراخود یا من برتر نمایندۀ سانسورهای اجتماعی و وجدان شخصی است و مانع ارضای تمایلات می‌شود. به عقیده فروید شخصی برای حفظ و انسجام شخصیت خود از یک رشته مکانیسم‌های دفاعی که عبارت‌اند از: واپس‌زنی، جابجایی، والایش، بروناخنکی، همانندسازی، درون‌فکنی، بازگشت، تثبیت، انکار، دلیل‌تراشی، تبدیل، جبران استفاده می‌کند (کریمی، 1384).

یــونگ که از شاگردان فروید بود به علّت اختلاف‌هایی که با فروید پیدا کرد کتب روان‌شناسی تحلیلی را پی‌ریزی کرد. از نظر یونگ ساختار شخصیت شامل من یا خود، ناهشیاری فردی، ناهشیاری جمعی، صورت‌های ازلی، پرسونا یا نقاب، آنیما و آنیموس و سایه می‌باشد. یونگ شخصیت‌ها را به دو طبقه درون‌گرا و برون‌گرا تقسیم کرد. از دیگر همکاران فروید که مکتب روان‌شناسی فردی را بنیاد نهاد، آلفرد آدلر بود. در نظریه آدلر اصول و ویژگی‌هایی وجود دارد که عبارت‌اند از: اصل حقارت، اصل برتری‌جوئی، اسلوب زندگی، خودآگاهی، علاقه اجتماعی، نهایت و هدف زندگی و خود خلاقی (شاملو، 1382).

2- 2- 2- نظریه‌های شناختی شخصیت

نظریه جورج کلی که به‌عنوان یکی از نظریه‌های شناختی شخصیت شناخته شده محور بحث او این است که انسان از یک‌سو موجودی است عقلانی و دارای شناخت، و از سودی دیگر موجودی است که برای تعبیر و تفسیر رویدادهای زندگی خود از سازه‌هایی که خود می‌سازد استفاده می‌کند. هر انسان از نظر کلی دانشمندی است که عاقلانه و با روش علمی خاص خود پدیده‌ها را تعبیر و تفسیر می‌کند (قلی زاده، 1376).

طبعاً چون شیوه‌های شناخت افراد باهم متفاوت است تعبیر و تفسیرهای گوناگونی هم از زندگی و جهان اطراف خود دارند. کلی این سازه‌ها را به عینک‌های متفــاوتی تشبیه می‌کند که هر  فــرد جهان بیرون را که درواقع یکی است از پشت عینک خود به رنگ خاصی می‌بیند.

کلی توجیه خود را از تعبیر و تفسیر افراد در مورد جهان خارج طی یک اصل موضوعۀ بنیادی و 11 اصل تبعی توضیح می‌دهد. اصول تبعی کلی عبارت‌اند از: اصل تبعی ساختمانی، یعنی شخص رویدادها را با تفسیر کردن تکرار آن‌ها پیش‌بینی می‌کند. اصل تبعی فردیت، یعنی افراد در ساختن رویدادها با یکدیگر تفاوت دارند. اصل تبعی سازمان، یعنی هر شخص مشخصاً برای راحتی در تصور و درک رویداد، سیستم ساختن سازه‌های خاصی را در خود شکل می‌دهد که بین آن سازه‌ها روابط ترتیبی و سلسله مراتبی وجود دارد. اصول دیگر و اصل تبعی دوگانگی، اصل تبعی انتخاب، اصل تبعی گستره، اصل تبعی تجربه، اصل تبعی نوسان، اصل تبعی خرد کردن، اصل تبعی اشتراک، اصل تبعی جامعه جویی نام داشت (شاملو، 1382).

2- 2- 2- 1- نظریه‌های تیپ شناختی شخصیت

معروف‌ترین این نظریه‌ها متعلق به کره حمر آلمانی و دیگری شلدون آمریکائی است که مبنای کار خود را ارتباط ویژگی‌های جسمی با خصوصیّات شخصیتی قرار داده‌اند که ریشه در کارهای بقراط یا جالینوس حکمای قدیمی یونان دارد.

کرچمر با استفاده از فنون «انسان سنجی جسمانی» انسان‌ها را به سه تیپ ضربه تنان، لاغر تنان و سنخ پهلوانی تقسیم کرد.

بر اساس نظریه کره حمر به هر یک از این سه سنخ جسمی یک نسخ روانی مربوط می‌شود مثلاً ضربه تنان از نظر روانی ادواری خوی یعنی از نظر خلق‌وخو بدون ثبات و متلون المزاج اند؛ لاغرتنان از نظر روانی اسکینروئید خوی اند یعنی شخصیتی گسسته دارند و درون‌گرا هستند و بالاخره سنخ پهلوانی از نظر روانی صرغ واره هوی هستند یعنی محتاط، محافظه‌کار و کند هستند. شلدون به تحقیقات تیپ‌شناسی خود علمی‌تر و عینی‌تری داد. او انسانی را به سه تیپ اکتومورف که از جنبه‌های سلسلۀ عصبی غلبه دارند. اکتومورف که از نظر جنبه‌های سلسلۀ عصبی غلبه دارند. مزومورف که در آن‌ها غلبه با استحکام عضلانی و استخوان‌ها است و اندوموروف که جنبه‌های احشائی و شکمی در آن‌ها غالب است تقسیم کرد. مهم‌ترین انتقاد این نظریه‌های تیپ‌شناسی این بوده است که اگر یک تیپ جسمی به عللی چون بیماری، یا تغذیه تغییری از نظر جسمی پیدا کنند، تکلیف خصوصیات شخصیتی آن‌ها چه می‌شود (شاملو، 1382)